Dr. ir. Aleksandar Andreski: "Wij helpen bedrijven met het toepassen van innovatieve technologieën"

Elk jaar gooien we zo’n 50 miljoen ton aan elektronische producten weg. Dit afval komt onder andere bij In2Waste in Rotterdam terecht. Hier sorteren gespecialiseerde medewerkers handmatig printplaten aan de hand van hun de recyclewaarde. Vanuit hogeschool Saxion onderzoekt dr. ir. Aleksandar Andreski hoe dit proces geautomatiseerd kan worden. “Automatisering brengt de kosten omlaag en verhoogt de capaciteit.”

 

“We automatiseren het sorteren van printplaten”

 

Zou je meer willen vertellen over het project?

“Het project heeft twee doelen. Ten eerste willen we het sorteringsproces automatiseren. Het tweede doel is het vergroten van kennis over de kwaliteit van printplaten. Op dit moment worden printplaten nog handmatig gesorteerd in high, medium of low grade. High en medium grade printplaten hebben een hoge dichtheid van waardevolle materialen. Denk bijvoorbeeld aan printplaten uit smartphones of laptops. Deze gaan naar raffinaderijen die er goud, koper en zilver uit terugwinnen. Low grade printplaten, zoals printplaten uit tv’s of magnetrons, hebben weinig waardevolle materialen,. Deze verdwijnen helaas vaak naar Afrika waar ze verbrand worden of gedumpt.

We onderzoeken met welke camera’s we de kwaliteit van printplaten het beste kunnen bepalen. Hyperspectrale camera’s maken bijvoorbeeld honderden foto’s tegelijkertijd op verschillende golflengtes. Hiermee kan je gebieden herkennen op printplaten waar waardevolle materialen zitten. Ook 3D foto’s, color camera’s, u-XRF spectroscopie en computer vision kunnen ons vertellen wat er op een printplaat zit.

Door ons onderzoek vergroten we kennis hoe je uiterlijke kenmerken kunt gebruiken om de kwaliteit van printplaten te bepalen. Alles wat de sorteringsmachine herkent leggen we vast in een database met foto’s van printplaten en hun kwaliteit. Met deze kennis kan bijvoorbeeld beter beleid gemaakt worden.”

“We willen de kennis over de kwaliteit van printplaten vergroten”

Hoe draagt dit project bij aan een circulaire economie?

“Op dit moment wordt maar een klein gedeelte van de printplaten op de juiste manier gerecycled. De rest verdwijnt naar ontwikkelingslanden waar ze veelal verbrand of gedumpt worden. Dat veroorzaakt materiaalverlies en vervuiling. Als het sorteren door automatisering goedkoper wordt dan worden de low grade printplaten ook interessanter om te recyclen.

Daarnaast zitten er zeer waardevolle stoffen in printplaten waar je lastig aan kan komen, zoals platina. Op dit moment wordt alleen koper, goud en zilver gerecycled. Door onze technieken weet je beter welke waardevolle materialen in printplaten zitten zodat je ze er efficiënt uit kan halen.

We onderzoeken ook of het versnipperen van printplaten voor sortering het proces efficiënter maakt. Wellicht helpt dat ook om de snelheid van het proces te verhogen en daarmee de kosten te verlagen.”

“Veel printplaten worden nu in ontwikkelingslanden verbrand of gedumpt”

En hoe zit het met de andere reparatie en refurbishment?

“Reparatie en hergebruik van printplaten gebeurt voordat ze bij In2Waste komen. Dit valt dus niet binnen ons project. Maar we hebben er natuurlijk wel gedachten over. Weggegooide elektronica is meestal niet kapot maar alleen verouderd. Er zijn bijvoorbeeld geen nieuwe software updates meer, of het geheugen is te klein. Voor refurbishment moet je een businesscase hebben en dat is vaak niet het geval voor consumentenelektronica.

Dit is anders bij dure hightech equipment voor bedrijven. In een ander project onderzoeken we hoe je sensors kan maken die de gezondheid van printplaten in dergelijke systemen monitoren. De technicus kan dan uitlezen wat de gezondheid van alle subsystemen is op componentniveau. Hierdoor kan je beter beslissingen maken. Bijvoorbeeld, het is misschien slimmer als we deze printplaat tijdelijk vervangen of refurbishen. Op deze manier doe je zo lang mogelijk met je printplaat.”

“Je kan de gezondheid van printplaten monitoren”

Wat is de grootste belemmering voor recycling?

“Recyclingbedrijven worstelen met onduidelijke kaders door vage regelgeving. Als je wilt investeren in bijvoorbeeld automatiseringstechnieken dan is het belangrijk dat weet waar je aan toe bent. En dat regelgeving niet naderhand verandert zodat je je proces weer aan moet passen. Je mag bijvoorbeeld niet de waardevolle componenten uit een printplaat snijden om deze alleen te recyclen. Dat begrijp ik ook, aangezien dat de berg low grade printplaten vergroot die op dit moment niet goed verwerkt worden.

Een andere moeilijkheid is dat het lastig te achterhalen is wat voor printplaten je binnenkrijgt als recyclingbedrijf. Dit varieert sterk per lading. Ik pleit naar meer onderzoek hiernaar, ga kijken op de werf in Rotterdam, Antwerpen en Hamburg om te zien wat daar gebeurt.

We kunnen ook leren van plastic recycling waar de transitie naar high-tech recycling al in volle gang is. Niet alles is direct over te nemen, maar circulaire plastics heeft wel een goede kennis en fysieke infrastructuur opgebouwd waar we van kunnen leren.”

“Recyclingbedrijven worstelen met onduidelijke kaders door vage regelgeving”

Heb je een boodschap voor ondernemers in de maakindustrie?

“Als je een vragen hebt stel ze dan aan ons of aan een andere hogeschool. Hogescholen hebben onderzoeksgroepen die speciaal voor bedrijven zijn, dus maak hier gebruik van.”

Meer weten over het werk van dr. ir. Aleksandar Andreski? Bezoek dan de website van zijn onderzoeksgroep NanoPhysics.

Datum publicatie: Augustus 2021